Vanaf 1 oktober 2024 zal de politie een nieuwe checklist gebruiken om na te gaan of een bestuurder tekenen vertoont van recent druggebruik. Dit heeft mogelijke gevolgen voor preventieadviseurs die belast zijn met het opstellen en uitvoeren van alcohol- en drugsbeleid binnen bedrijven (CAO 100).
Die nieuwe checklist bestaat – in tegenstelling tot de bestaande checklist – uit 2 delen. In het nieuwe deel A zijn de tekenen van de huidige checklist overgenomen (mits enkele uitzonderingen). Deel B bevat een lijst met tekenen die relatief gemakkelijk te herkennen zijn en waarbij recent drugsgebruik sterk vermoed wordt. De politie gaat over tot een speekseltekst wanneer iemand aan minstens 3 tekenen voldoet verdeeld over minstens 2 verschillende rubrieken in deel A of minstens één teken vertoont van deel B.
De nieuwe checklist is dus aanzienlijk uitgebreid ten opzichte van de huidige versie. Door die lijst met symptomen en tekenen van mogelijk druggebruik dusdanig uit te breiden, stijgt de kans dat iemand aan een speekseltest wordt onderworpen én dat de pakkans wordt verhoogd. Uit onderzoek blijkt dat druggebruik in het verkeer nog steeds toeneemt.
Bovenaan de checklist moet steeds worden aangeduid wat de hoedanigheid van de gecontroleerde persoon is. In het derde vakje staat dat de speekseltest voortaan ook kan afgenomen worden van ‘eenieder die op het punt staat een rijdier te besturen op een openbare plaats’. De reden voor deze wijziging is dat artikel 61bis, § 1, 3°, van de wet betreffende de politie over het wegverkeer, in deze situatie voorziet. Door deze aanpassing wordt de gestandaardiseerde checklist in overeenstemming gebracht met de wet.
In tegenstelling tot de huidige checklist bestaat de nieuwe checklist uit twee delen, zijnde deel A en deel B. De reden voor deze wijziging is dat de tekenen in deel B een sterker vermoeden van drugsgebruik aangeven. In het nieuwe deel A zijn de tekenen van de huidige gestandaardiseerde checklist overgenomen, met uitzondering van de volgende tekenen:
- Deelt het recent druggebruik gedurende de laatste 12 uur spontaan mee.
- Geur van het product (cannabis, chemisch).
- Bezit van drugs of gebruikersmateriaal.
De drie bovenstaande tekenen zijn voortaan opgenomen in deel B van de nieuwe checklist. Bovendien wordt aan het nieuwe deel A een nieuwe sectie “ARTIKEL 35 WEGVERKEERSWET” toegevoegd, met als aanvullende titel “Andere tekenen van dronkenschap of een soortgelijke staat met name ten gevolge van het gebruik van drugs of van geneesmiddelen (nader te omschrijven)”.
Het nieuwe deel B bevat een lijst met tekenen die relatief gemakkelijk te herkennen zijn en waarbij recent drugsgebruik sterk wordt vermoed. Het nieuwe deel B omvat de volgende vijf tekenen:
- De bestuurder deelt het recent druggebruik gedurende de laatste 12 uur spontaan mee.
- De aanwezigheid van geur van het product (cannabis, chemisch).
- De bestuurder is in het bezit van drugs of gebruikersmateriaal.
- De screening met een drugsdetectietoestel duidt op de aanwezigheid van één van de stoffen bepaald in artikel 37bis, § 1, 1°, van de wet betreffende de politie over het wegverkeer.
- Weigering van de persoon om mee te werken aan de gestandaardiseerde checklist (bijv. weigering om de zonnebril af te zetten of weigering van de test met een drugsdetectietoestel).
De nieuwe checklist voorziet dat een speekseltest moet worden uitgevoerd wanneer ten minste drie tekenen verdeeld over ten minste twee verschillende rubrieken in deel A zijn aangekruist of ten minste één teken in deel B is aangekruist. Het verschil in behandeling tussen deel A en deel B wordt verklaard door het feit dat de tekenen in deel B leiden tot een sterker vermoeden van drugsgebruik.