Na het rumoer in de politiek over de zero emissiezones aan het einde van 2024, zijn de zero-emissiezones in veertien Nederlandse gemeenten op 01-01-2025 toch van start gegaan. Maar hoe werkt de handhaving in deze zones en wat zijn de consequenties voor overtreders?
Een zero-emissiezone is een gebied in de binnenstad waar op termijn, alleen nog uitstootvrije bestel- en vrachtauto’s mogen rijden. Deze zones zijn bedoeld om de luchtkwaliteit te verbeteren, de CO2-uitstoot te verminderen en steden leefbaarder te maken.
Het handhaven van zero-emissiezones vereist een combinatie van technologie, regelgeving en controlemechanismen. De volgende methoden worden doorgaans ingezet:
- Kentekenherkenning (ANPR): automatische kentekenherkenningssystemen (Automatic Number Plate Recognition – ANPR) spelen een cruciale rol in het handhavingsproces. Camera’s bij de in- en uitgangen van zero-emissiezones, registreren elk voertuig en controleren, aan de hand van een database, of het voertuig voldoet aan de gestelde emissie-eisen.
- Fysieke controles: hoewel ANPR-systemen de basis vormen, worden soms ook fysieke controles uitgevoerd door handhavingsambtenaren. Dit gebeurt over het algemeen bij voertuigen zonder kenteken of in situaties waarin twijfel bestaat over de registratiegegevens.
- Digitaal toezicht: gegevens over voertuigregistraties en toegangspassen voor zero-emissiezones, worden vaak gekoppeld aan centrale databases. Hierdoor kan in realtime gecontroleerd worden of voertuigen gerechtigd zijn om de zone te betreden.
Het boetebeleid is ontworpen om overtredingen effectief te ontmoedigen. De hoogte van de boete varieert per gemeente en per type overtreding. Hieronder staan enkele belangrijke punten:
- Boetehoogte: voor bestelauto’s bedraagt de boete 120 euro. Vrachtauto’s betalen 300 euro. Hier komen vervolgens nog administratiekosten bij.
- Frequentie van overtredingen: als een voertuig meerdere keren op een dag de regels overtreedt, kan de boete voor elke afzonderlijke overtreding worden opgelegd. Dit voorkomt dat bedrijven of individuen het risico nemen om herhaaldelijk de regels te overtreden.
Overgangsregelingen: gemeenten hanteren op dit moment een ‘gewenningsperiode’ van vier maanden na invoering van de zones. Tijdens deze periode worden waarschuwingen gegeven in plaats van boetes, zodat bedrijven en particulieren zich kunnen aanpassen aan de nieuwe regelgeving.
Hoewel de regels in zero-emissiezones streng zijn, gelden er ook enkele uitzonderingen:
- Ontheffingen voor bijzondere voertuigen: voertuigen, zoals ambulances, politievoertuigen en andere hulpdiensten, zijn vrijgesteld van de regels.
- Tijdelijke ontheffingen: bedrijven kunnen, in sommige gevallen, tijdelijke ontheffingen aanvragen. Bijvoorbeeld als ze wachten op de levering van een zero-emissievoertuig of als hun werkzaamheden niet kunnen worden uitgevoerd met een schoon voertuig.
- Oldtimers en bijzondere voertuigen: voor voertuigen met historische waarde kunnen speciale regels gelden, hoewel dit sterk afhankelijk is van de lokale regelgeving.
Voor bepaalde voertuigen gelden overgangsregelingen en ontheffingen. Controleer tijdig of je voertuig onder een overgangsregeling valt of dat je in aanmerking komt voor een ontheffing. Het aanvraagproces hiervoor vereist vaak specifieke documentatie.
Mocht je, als ondernemer, het risico op een boete incalculeren bij het leveren in een zero-emissiezone, bijvoorbeeld omdat je nog geen investeringen kunt of wilt doen in duurzaam vervoer, dan is dat af te raden. Bij herhaaldelijke overtredingen kunnen de boetes namelijk verder oplopen en in sommige gevallen kan de toegang tot de zone volledig worden ontzegd.
Overheden maken ook fouten. Heb je een boete ontvangen voor het betreden van een zero-emissiezone met een niet-toegestaan voertuig? Dan is het mogelijk om bezwaar te maken. Hiervoor dien je, binnen zes weken na ontvangst van de boete, een formeel bezwaar in te dienen bij de instantie die de boete heeft opgelegd. In het bezwaar moet je duidelijk motiveren waarom je van mening bent dat de boete onterecht is. Denk hierbij aan situaties waarin:
- Er sprake is van een vergissing in de kentekenregistratie.
- Het voertuig beschikt over een geldige ontheffing.
- De boete onterecht is opgelegd door een administratieve fout.
- Er wegwerkzaamheden plaatsvonden of een wegomleiding door de politie, vanwege bijvoorbeeld een ongeluk, was ingesteld, waardoor een route door de zone noodzakelijk was.
Het indienen van een bezwaar kan zowel online als schriftelijk, afhankelijk van de gemeente waar de boete is opgelegd.
Bron: evofenedex