Ammoniak is een anorganische verbinding met de chemische formulenaam NH3. Ammoniak is een kleurloos, giftig gas met een kenmerkende, sterk prikkelende geur. Ammoniak is bijtend, giftig en schadelijk voor het milieu.
Ammoniak wordt industrieel geproduceerd door hydrogenering van stikstof uit de lucht onder hoge druk en temperatuur met behulp van een katalysator. Per jaar wordt ongeveer 180 miljoen ton ammoniak geproduceerd, waarvan ongeveer 80% wordt gebruikt voor de productie van kunstmest. Ammoniak is giftig en kan zelfs dodelijk zijn bij blootstelling aan hoge (> 5000 ppm) concentraties.
Ammoniak is een ideale waterstof- en energiedrager en wordt door de huidige waterstofproducenten gezien als het ideale middel om blauwe en groene waterstof te transporteren.
De Europese Unie verwacht dat er in 2030 per jaar 20 miljoen ton waterstof nodig is voor de industrie- en transportsectoren als vervanging van de huidige fossiele brandstoffen en reductie van de CO2-uitstoot.
Voor transportdoeleinden is het vloeibaar maken van waterstof en ammoniak een vereiste; en ook de meest veilige vorm.
Ammoniak wordt vloeibaar bij een temperatuur van -33°C in tegenstelling tot waterstof wat pas vloeibaar wordt bij -253°C.
Het vloeibaar maken van waterstof en ammoniak gebeurt onder druk, waar vooral bij waterstof veel energie voor nodig is om dit te bereiken. Het gebruiken van ammoniak als drager voor transport van waterstof is daarom voor waterstofproducenten goedkoper, efficiënter en vooral veiliger.
Ammoniak inzetten als drager voor waterstof tijdens transport, houdt ook in dat het weer moet worden omgezet naar waterstof. Dit vereist dus ook dat er grote hoeveelheden ammoniak moeten worden opgeslagen.
De hoeveelheden hierin kunnen bij incidenten potentieel grote gevolgen hebben bij emissies en lekkages. In het verleden zijn er wereldwijd al diverse incidenten voorgevallen met ammoniakemissies waarbij vele doden en gewonden zijn gevallen.
Strenge veiligheidseisen en procesveiligheidsmaatregelen zijn daarom nodig om dit te voorkomen. Naast het kiezen van de veiligste opslagvorm van Ammoniak is het ook noodzakelijk om de juiste keuze te maken m.b.t. procesveiligheid van de opslagtank.
De recent aangepaste PGS 12 vereist een hoog veiligheidsniveau van de opslagtank en het verladen van ammoniak. Zoals gebruikelijk zijn de maatregelen gebaseerd op een risicobenadering die uitgaat van de scenario’s die zich kunnen voordoen en zijn er doelen geformuleerd waarmee wordt beoogd een aanvaardbaar veiligheidsniveau te creëren. Uit de doelen zijn vervolgens de maatregelen afgeleid die de kans op een incident verkleinen of voorkomen of de nadelige gevolgen beperken van een incident.
Deze PGS-richtlijn is uitsluitend van toepassing op nieuwe installaties voor de opslag van koude atmosferische ammoniak, inclusief de verlading vanuit deze opslagtanks. Voor bestaande opslaginstallaties en voor opslaginstallaties van warme ammoniak onder druk blijft de PGS 12: 2021 versie 1.0 (augustus 2021) – Interim PGS van toepassing.
De richtlijn beschrijft ook de eisen voor import van ammoniak naar de gekoelde atmosferische opslagtank vanuit zeeschepen of vanuit pijpleiding uit fabriek en de export vanuit de gekoelde atmosferische opslagtank naar (gekoelde) zeeschepen, óf via een heater waarbij de warme ammoniak vervolgens wordt geladen in tankwagens, spoorketelwagens, binnenvaartschepen en via een pijpleiding.
Bron: werkenveiligheid.