Werkstress kent vele gezichten, maar één ervan blijft nogal eens onder de radar: “embitterment”, een gevoel van verbittering en machteloosheid dat ontstaat wanneer mensen het gevoel hebben onrechtvaardig behandeld te worden. Een nieuwe studie, gepubliceerd in Work & Stress, toont aan dat ’embitterment’ niet alleen schadelijk is voor het welzijn van werknemers, maar ook doorsijpelt tot in hun vrije tijd. Gelukkig is er een verrassend eenvoudige buffer: erkenning van collega’s.
Embitterment is geen gewone frustratie, en “verbitterdheid” dekt ook de lading niet helemaal. Het is een diepgaand gevoel van onrecht, gekrenkte eigenwaarde en de drang om “wraak” te nemen; vaak zonder reële mogelijkheid daartoe. En anders dan boosheid of stress is embitterment altijd gericht op anderen en gekoppeld aan situaties waarin rechtvaardigheid ontbreekt. Denk aan een medewerker die systematisch de “rotklusjes” krijgt zonder uitleg of erkenning.
De studie onderzocht 71 werknemers die gedurende vijf werkdagen tweemaal daags een vragenlijst invulden. Op dagen waarop ze meer onredelijke of nutteloze taken kregen dan normaal, voelden ze zich significant meer verbitterd. Vooral “onredelijke” taken (zoals opdrachten die eigenlijk bij iemand anders horen of beneden het eigen niveau liggen) bleken belastend. “Nutteloze” taken daarentegen hadden geen meetbare impact op het gevoel van verbittering.
De kracht van waardering werd glashelder: op dagen dat medewerkers minder erkenning kregen van collega’s, versterkten onredelijke taken het gevoel van verbittering. Wanneer ze wél waardering voelden, viel dat negatieve effect grotendeels weg. Opmerkelijk genoeg had waardering van leidinggevenden géén zelfde beschermend effect. Een mogelijke verklaring: leidinggevenden zijn vaak ook de opdrachtgevers van de onredelijke taak.
Embitterment laat zich niet zomaar afschudden aan de deur. Wie zich verbitterd voelt, blijft vaak piekeren na de werkuren. En dit gebeurde vooral op dagen met weinig waardering van collega’s.
Praktische aanbevelingen voor werkgevers:
- Beperk onredelijke taken: Evalueer of taken in lijn liggen met iemands functie, ervaring en verantwoordelijkheden.
- Introduceer “waarderingsgewoontes”: Kleine daden maken het verschil. Laat teams starten met “collega van de dag” of organiseer appreciatiekaarten op intranet.
- Train leidinggevenden én collega’s: Focus niet alleen op waarderend leiderschap, maar ook op peer-to-peer erkenning.
- Monitor embitterment als welzijnsindicator: Gebruik signalen zoals frequent piekeren, klachten over “zinloos werk” of verminderde betrokkenheid als mogelijke indicatoren.
- Stimuleer psychologische deconnectie: Communiceer helder over het belang van werk-privébalans en geef ruimte om echt af te schakelen.
Een organisatie waarin collega’s elkaar waarderen, creëert niet alleen een warmere werkomgeving, maar beschermt medewerkers ook tegen de sluimerende impact van onrechtvaardigheid. Dus ja, een oprechte “merci” op het juiste moment kan het verschil maken – en misschien wel een burn-out voorkomen.
Bron: Prebes