Beroepsziekte nummer 1: Oververmoeid door het werk

Iedereen is weleens moe na het werk. Normaal gesproken treedt herstel op na te ontspannen in combinatie met een goede slaapkwaliteit. De vermoeidheid wordt een probleem bij onvoldoende herstel. Meerdere factoren beïnvloeden stagnerend herstel. Het is een belangrijke oorzaak van arbeidsverzuim en daardoor toegenomen werkdruk bij collega’s. Wat zijn herstel belemmerende factoren, wat zijn bevorderende factoren?

Risicofactoren voor het optreden van werk gebonden oververmoeidheid

Hoge inspanning gepaard met lage beloning. Werkkenmerken die een inspanning vereisen zijn: tijdsdruk, fysieke inspanning, taak interrupties. Werkkenmerken met een belonend karakter hebben betrekking op: financiële beloning, waardering (respect en ondersteuning), baanzekerheid en ontwikkelingsmogelijkheden (promotiekansen, behoud van status).
Hoge psychologische taakeisen. Onder psychologische taakeisen worden verstaan: stressoren zoals hoge tijdsdruk, hoog werktempo, moeilijk en geestelijk inspannend werk.
Weinig taakautonomie. Onder taakautonomie wordt verstaan de controle die een werknemer heeft over zijn taken en/of het vermogen om de aanwezige stressoren te beïnvloeden.
Weinig sociale steun van collega’s en weinig sociale steun leidinggevende.
Hinder van ongewenste bejegening zoals intimidatie, negeren, pesten.
Procedurele onrechtvaardigheid binnen de organisatie. Procedurele onrechtvaardigheid gaat over de processen in een organisatie: worden de formele procedures binnen een organisatie voor de besluitvorming rechtvaardig gevonden?
Relationele onrechtvaardigheid. Relationele rechtvaardigheid gaat vooral over de relatie met leidinggevenden, bijvoorbeeld of deze onpartijdig is.
Hoge emotionele taakeisen (met name voor mannen). Onder emotionele taakeisen wordt verstaan emotioneel zwaar werk of werk dat een sterke persoonlijke betrokkenheid vraagt.

Persoonsgebonden eigenschappen kunnen bijdragen aan het optreden van oververmoeidheid als verschijnsel van burn-out zoals een onvoldoende verwerkingsvermogen door stressbronnen in de thuissituatie of een bijkomend gezondheidsprobleem. Werk-thuisinterferentie en emotionele labiliteit maakt mensen kwetsbaar. Weinig introspectie, lage zelfwaardering, weinig zelfvertrouwen, geringe extraversie, sub-assertiviteit, passieve coping en perfectionisme zijn veel voorkomende kenmerken bij mensen met burn-out. Te sterke betrokkenheid met werk en te hoge eisen stellen aan jezelf zijn valkuilen.