Arbeidsongevallen moeten volgens de Arbeidsomstandighedenwet direct door de werkgever aan de Nederlandse Arbeidsinspectie worden gemeld. Een ongevalsonderzoek vindt zo snel mogelijk na de melding van een arbeidsongeval plaats. De Arbeidsinspectie vraagt altijd de ongevalssituatie zo veel mogelijk ongewijzigd te laten. De inspecteur kan zich dan een goed beeld vormen over de gebeurtenissen. De inspecteur zal ook betrokkenen en getuigen horen.
Nadat de inspecteur een beeld heeft gevormd over de gebeurtenissen wordt de werkgever in de meeste gevallen gevraagd om zelf verder onderzoek te doen naar het ongeval. In uitzonderingsgevallen kan de Arbeidsinspectie besluiten om zelf onderzoek te doen. Wanneer sprake is van een dodelijk ongeval of een ongeval met een kind (15 jaar en jonger) of jeugdige (16- en 17-jarigen), wordt het ongeval altijd geheel door een inspecteur van de Arbeidsinspectie onderzocht.
De werkgever en de werknemers zijn verplicht volledig mee te werken aan het onderzoek en alle gewenste informatie te geven.
In de meeste gevallen wordt de werkgever gevraagd zelf onderzoek te doen naar het arbeidsongeval. Het onderzoek moet antwoord geven op de vraag hoe het ongeval heeft kunnen gebeuren en wat de directe- en basisoorzaken van het ongeval zijn. Op basis van het onderzoek maakt de werkgever een rapportage met verbeterplan. Het doel hiervan is dat de werkgever leert van het arbeidsongeval en de veiligheid in het bedrijf verbetert. Zo kan herhaling van het ongeval worden voorkomen.
De Nederlandse Arbeidsinspectie beoordeelt de werkgeversrapportage en het verbeterplan. Wanneer de rapportage en het verbeterplan voldoende zijn dan wordt het onderzoek afgesloten. Tijdens een mogelijke vervolginspectie controleert de Arbeidsinspectie of de werkgever de acties en maatregelen uit het verbeterplan heeft uitgevoerd. Wanneer dat niet het geval is, zal de Arbeidsinspectie handhaven.
Zijn de werkgeversrapportage en het verbeterplan uiteindelijk onvoldoende? Dan doet de inspecteur verder onderzoek naar het arbeidsongeval. Als sprake is van overtreding van de wettelijke regels dan kan de inspecteur een boeterapport opmaken. De werkgever kan een boete krijgen en moet maatregelen treffen om een herhaling van het ongeval te voorkomen.
Bij zeer ernstige en dodelijke ongevallen doet de Nederlandse Arbeidsinspectie onderzoek onder leiding van het Openbaar Ministerie (OM). Wanneer sprake is van een strafbaar feit dan wordt er proces-verbaal opgemaakt. De betrokkenen ontvangen hier bericht van. Het proces-verbaal wordt voor verdere afhandeling naar het OM gezonden.
De Nederlandse Arbeidsinspectie heeft een handreiking ontwikkeld voor werkgevers die zelf onderzoek doen naar het ongeval. Ook kunnen zij voordat de rapportage en het verbeterplan worden ingediend op zelfinspectie.nl/ongevalsonderzoek controleren of alle stappen uit het ongevalsonderzoek zijn doorlopen.
Mogelijke valkuilen en hindernissen bij ongevallenonderzoek:
- Eenzijdige visie. Een onderzoek doe je nooit alleen, betrek alle betrokkenen in het onderzoek.
- Onvoldoende betrokkenheid van het management en Hiërarchische Lijn. Betrek iedereen tijdens de ontwikkeling van de feitenboom.
- Geen logische opvolging van feiten. Verzamel feiten en geen veronderstellingen of aannames.
- Onvoldoende diepgang van het onderzoek: geen tastbare resultaten. Durf te herbeginnen en verzamel bijkomende feiten.
Bron: Nederlandse Arbeidsinspectie/Prebes.